ACTUALITAT
Era sindica dera Val d'Aran reclame en Parlament eth reconeishement juridic e administratiu dera singularitat d'Aran
28/11/2024
Era sindica dera Val d'Aran a compareishut en plen deth Parlament de Catalunya entà debàter sus er estat der autogovèrn aranés e era sua importancia tà asegurar era atencion des besonhs dera ciutadania atau coma tà reclamar eth reconeishement juridic dera singularitat dera Val d’Aran e eth besonh d’un sistèma de finançament pròpri
Era sindica d'Aran a insistit en qu'ei essenciau que se dèishe de tractar ath Conselh Generau d'Aran coma ua administracion locau, pr’amor que, ath delà de gestionar competéncies autonomiques coma era sanitat, se contraditz eth concèpte d'autogovèrn reconeishut en pròpri Estatut d'Autonomia e era Lei d'Aran. En aguest sens, se vò auançar en reconeishement dera nòsta singularitat e ena modificacion dera Lei de Regim Especiau, entà adaptar-la as besonhs reaus deth territòri, qüestion qu’actuaument eth Govèrn d’Aran tracte damb eth govèrn de Catalunya atau coma demore tanben hè'c damb es representants politics des grops parlamentaris catalans e damb es grops deth Congrés des Deputats entà arténher tanben eth reconeishement dera singularitat d'Aran per part der Estat.
Atau madeish a soslinhat qu’era lengua aranesa hè front a ua situacion critica, e a restacat qu’ei essenciau refortir-ne era preséncia enes mejans de comunicacion publics de Catalonha, ua preséncia que s’a de hèr extensibla as mejans de comunicacion der Estat, entà dotar as lengües minorizades d’Espanha de visibilitat mediatica. En aguest apartat a persutat en besonh qu’er aranés sigue lengua eplegada en Parlament coma tresau lengua cooficiau en Catalonha.
Atau madeish a soslinhat qu’era lengua aranesa hè front a ua situacion critica, e a restacat qu’ei essenciau refortir-ne era preséncia enes mejans de comunicacion publics de Catalonha, ua preséncia que s’a de hèr extensibla as mejans de comunicacion der Estat, entà dotar as lengües minorizades d’Espanha de visibilitat mediatica. En aguest apartat a persutat en besonh qu’er aranés sigue lengua eplegada en Parlament coma tresau lengua cooficiau en Catalonha.
Per çò que hè ath finançament, era sindica d’Aran a remercat qu'eth govèrn d'Aran a dejà prèsta ua propòsta de modèl de finançament especific que garantisque era sostenibilitat der autogovèrn atau coma eth desvolopament des sues competéncies, entà complir ja damb çò que mandate era Lei d'Aran que, en 2015 ja explicitaue qu'en 2017 Aran auie de compdar damb un modèl de finançament pròpri. Uns trabalhs tàs que govèrn d'Aran e conselheria d'economia e finances dera Generalitat ja s'an emplaçat a resòler pendent 2025.
“Es rèptes d’Aran son compartidi en bona mesura damb era rèsta deth Pirenèu” a explicitat Vergés, en tot híger que “Catalonha a de començar, definitivament, eth debat sus eth sòn modèl territoriau, ei necessari qu’aqueth debat compde, en prumèra persona, damb era votz deth Pirenèu entà evitar parlar deth Pirenèu sense eth Pirenèu. Superar eth deficit d’inversion acumulat en aguest territòri ei un des prumèrs passi que cau hèr, mès n’i a d’auti qu’aguesta cramba tractarà de manèra immediata. Era Lei de Montanha o er Estatut des Municipis Ruraus, qu’aguest Parlament debaterà lèu, son dus boni exemples, enes que les demanam que siguen normes qu’agen un impacte reau en territòri tà superar eth grèu istoric que patís eth Pirenèu”.
Ua auta qüestion importanta entà Aran ei qu’eth nòste territòri pogue compdar damb representacion ena cramba catalana, non sonque entà asegurar qu’er aranés sigue present en Parlament, coma lengua oficiau tanben en Catalunya, se non coma mòstra evidente de respècte, reconeishement e aceptacion democratica dera realitat dera Val d’Aran. Era sindica d’Aran a manifestat en aguest sens qu’er exemple “deth Parlament de Croacia, qu’a per lei definida era representacion des minories ena sua cramba, ei un bon exemple a seguir”.
HÒNT: CONSELH GENERAU D'ARAN
HÒNT: CONSELH GENERAU D'ARAN
Manu Moga